Winnaar 2003
Archeologische Vereniging Meppel

(Foto: Boom uitgevers / Wilbert Bijzitter)

Juryrapport
De vrijwilligers van de Archeologische Vereniging Meppel e.o. hebben onvermoeibaar en gedreven door historisch besef letterlijk en figuurlijk de banden met de vroegere bewoners van de stad Meppel blootgelegd. Na een bescheiden begin als speurders naar het verleden ontpopte de Archeologische Vereniging Meppel e.o. zich later ook als kritische hoeder van het lokaal cultureel erfgoed. Toen de vereniging begin jaren negentig nog ‘werkgroep' heette, deden de amateur-archeologen bodemonderzoek in de Eendrachtstraat, daar waar de ING Bank zou verrijzen. Zij zetten hun werkzaamheden later voort aan de overzijde, op het voormalige NND-terrein. De bodemvondsten van de Archeologische Vereniging Meppel e.o. (onder meer een houten waterput) gaven een goede indruk van de laat-middeleeuwse nijverheid op de plek waar Meppel ontstaan is. Vervolgens kon men leden van de vereniging aantreffen in de Hoofdstraat, aan de Groenmarkt, in de Touwstraat en bij het Mallegat. Waar gebouwen gesloopt worden en/of grond braak ligt, claimt de Archeologische Vereniging Meppel e.o. haar recht om opgravingen te doen naar historische overblijfselen.

De betrokkenheid met de Meppeler historie gaat bij veel verenigingsleden verder dan het doen van opgravingen en het dateren en rubriceren van vondsten. Zo wierp de vereniging zich in de zomer van 2002 op als beschermer van het laat-middeleeuwse pand Kruisstraat 22, waar aan de kelder belangrijke historische waarde werd toegekend. Ondanks de inspanningen van de Archeologische Vereniging Meppel e.o. sneuvelden de muren jammerlijk onder de slopershamer. Dankzij haar inzet werd de kelder met zijn prachtige oude gewelven gered. Deze is nu toegankelijk in het winkelcentrum Keyserstroom.

Hoogtepunt voor alle vrienden van de Meppeler historie was de onverwachte opgraving van de burcht De Kinkhorst. Jarenlang werd door leden van de Archeologische Vereniging Meppel e.o. getracht de exacte locatie van de burcht aan de Prins Hendrikkade te bepalen. Op het moment dat de hoop, nog restanten van de Kinkhorst aan te treffen, al opgegeven was deden verenigingsleden een historische bodemvondst. Dachten de amateur-archeologen aanvankelijk de fundering van een molen uit de achttiende eeuw opgegraven te hebben, later bleken het wel degelijk resten te zijn van een bijgebouw van De Kinkhorst. In het weekend legden zij, met behulp van een gespecialiseerd bureau en van de provinciaal archeoloog, fundamenten van de burcht en delen van de ophaalbrug bloot. Het stelde hen teleur dat de opgravingen onmiddellijk werden toegedekt om de bouw van De Kade niet te vertragen.

De Archeologische Vereniging Meppel e.o. spant zich momenteel in om de foto's en vondsten in een uitgebreide presentatie aan de Meppeler bevolking te tonen in het Historisch Centrum aan de Sluisgracht. De ontstaansgeschiedenis van de Archeologische Vereniging Meppel e.o. is hecht verbonden met de Stichting Oud Meppel. Bij het toekennen van de eerste Henk Boerwinkel Cultuurprijs aan de Archeologische Vereniging Meppel e.o. eert en waardeert de jury ook de Stichting Oud Meppel. Voorzitter Siem Willems of Brilman en de Archeologische Vereniging Meppel e.o. worden al jaren in één adem genoemd. Siem Willems, Roelof Wessels, Reza Walker en de andere vrijwilligers hebben in de achter ons liggende jaren veel aandacht besteed aan de opbouw van een tijdsbeeld van de historische ontwikkeling van de stad Meppel. Dit gebeurde door middel van de reeds genoemde opgravingen die zij gelijktijdig met of voorafgaand aan nieuwbouwactiviteiten konden uitvoeren.

De wijze waarop dit door Siem Willems en de andere amateur-archeologen werd uitgevoerd, verraadt grote betrokkenheid en deskundigheid. De Archeologische Vereniging heeft er voor gezorgd dat, door middel van uiterst nauwkeurige schetsen en archeologische tekeningen gekoppeld aan uitgebreid fotomateriaal, Meppel op de archeologische waardenkaart van Drenthe een plaats heeft gekregen. De Archeologische Vereniging Meppel e.o. heeft met zorg een depot van Meppeler vondsten opgebouwd die voor het nageslacht bewaard kan blijven. Zij zetten zich in om de schooljeugd bewust te maken van de waarde van archeologisch onderzoek door middel van multimediale lezingen en tentoonstellingen van archeologische vondsten.

De jury heeft besloten, mede gelet op voordrachten vanuit de Meppeler bevolking, de Archeologische Vereniging Meppel e.o. de eerste Henk Boerwinkel Cultuurprijs toe te kennen.